Ψυχικό τραύμα
"...κάποιες φορές όμως τα γεγονότα είναι τόσο έντονα και εμείς τόσο απροετοίμαστοι γι' αυτό που έρχεται, που απλά παραλύουμε σωματικά και ψυχικά..."
στάδιο1
στάδιο2
στάδιο3
Ψυχικό τραύμα
Το μετατραυματικό στρες (ή και μετατραυματικό σοκ) σχετίζεται με μια τραυματική εμπειρία που έχουμε ζήσει ή στην οποία έχουμε υπάρξει μάρτυρες, όπως ένας θάνατος, ένα ατύχημα ή μια κακοποίηση.
Τα άτομα με μετατραυματικό στρες πολλές φορές ξεκινούν θεραπεία για άλλους λόγους και αποφεύγουν επίμονα οποιαδήποτε συζήτηση και αναφορά στο θέμα που τους προκάλεσε το στρες.
Οι ασθενείς μου που έχουν υποφέρει κάποιο ψυχικό τραύμα ζουν με ένα συναισθηματικό μούδιασμα που μπορεί να κρατάει από μήνες μέχρι και χρόνια αδυνατώντας να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Το μετατραυματικό στρες εκδηλώνεται συχνά με ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως πόνος στο στομάχι, πόνος στον αυχένα, πονοκέφαλοι, αϋπνία, εφιάλτες κτλ.
Η μεθοδολογία της εικαστικής θεραπείας
Ο στόχος μου στην αρχή της θεραπείας είναι να δημιουργήσω κλίμα εμπιστοσύνης και αποδοχής και να σεβαστώ το ρυθμό συναισθηματικής απελευθέρωσης του ατόμου από την αρχή μέχρι το τέλος της θεραπείας. Στην περίπτωση ενός τραύματος, αυτή είναι μια διαδικασία χρονοβόρα, γιατί η εμπειρία μου έχει δείξει ότι ο θεραπευόμενος θα πρέπει να "ανοίξει" το παράθυρο ανοχής (window of tolerance) για να μπορέσει να ξαναβιώσει, να νιώσει και αποδεχτεί το τραυματικό γεγονός.
Το ενδιαφέρον με την εικαστική θεραπεία είναι ότι οι ζωγραφιές παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο, αυτόν ενός πιο ανώδυνου, μη λεκτικού μέσου. Η δημιουργία βοηθάει στην αυτογνωσία του θεραπευόμενου και στη βελτίωση της αυτοπεποίθησής του με ομαλό τρόπο ώστε να αγγίξει το τραυματικό γεγονός τη στιγμή που πρέπει.
Στην τελευταία φάση συχνά καθοδηγώ το θεραπευόμενο μέσα από συγκεκριμένα θέματα (η χρήση μεταφορών ή σχημάτων είναι συχνή), ωστε να ενθαρρύνω την επαναφορά της μνήμης του γύρω από το συγκεκριμένο περιστατικό. Η φυσική παρουσία μου είναι σημαντική για να μπορέσει να διαχειριστεί τα έντονα συναισθήματα που μπορεί να προκληθούν.
Ολοκλήρωση της θεραπείας
Για την ολοκλήρωση της θεραπείας είναι σημαντικό να "τιμήσουμε" τον αγώνα του θεραπευόμενου και να τον βοηθήσουμε να κρατήσει θετικές εικόνες, εικόνες που επουλώνουν το τραύμα κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Η αντιμετώπιση ψυχικών τραυμάτων είναι μια λεπτή διαδικασία που απαιτεί γνώση και εμπειρία λόγω του μακροχρόνιου πόνου που συχνά βιώνουν τα άτομα και του κινδύνου "επανατραυματισμού".
Παρακάτω περιγράφω σύντομα το θεραπευτικό ταξίδι της Μαρίας που βίωσε ένα τραυματικό γεγονός στην ενήλικη ζωή της, αλλά της πήρε πολλά χρόνια για να βιώσει τη θλίψη που είχε αποφύγει.
Η ανάγκη της Μαρίας να αποφύγει να βιώσει έντονα συναισθήματα, όπως το πένθος, ήταν αισθητή από τις πρώτες συναντήσεις μας, κυρίως μέσω της εκλογίκευσης καταστάσεων.
Σας καλώ σε μια συνεδρία γνωριμίας
Η ποιότητα της σχέσης του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα για την επιτυχία της θεραπείας, γι' αυτό σας προτείνω να "ακούσετε" το ένστικτό σας. Και γι' αυτό το λόγο προσφέρω τη πρώτη μας συνάντηση χωρίς χρέωση και χωρίς δέσμευση!
vicky@artherapie.ch
Συχνές ερωτήσεις
Πώς προκαλούνται τα ψυχικά τραύματα;
Οι περισσότεροι από μας βιώνουμε κάποια στιγμή στη ζωή μας έντονες καταστάσεις ή γεγονότα που μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη μας. Η οικογένεια, οι φίλοι, οι ειδικοί ψυaχικής υγείας αλλά και ο χρόνος μας βοηθούν να τα αντιμετωπίσουμε και να τα ξεπεράσουμε.
Κάποιες φορές όμως τα γεγονότα είναι τόσο έντονα και εμείς τόσο απροετοίμαστοι γι' αυτό που έρχεται, που απλά παραλύουμε σωματικά και ψυχικά με πολλαπλές συνέπειες για την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική μας ζωή. Η κατάσταση γίνεται πιο περίπλοκη όταν τα ψυχικά τραύματα είναι πολλαπλά μέσα στην πάροδο των χρόνων.
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε μια ενδεικτική λίστα των περιπτώσεων που μπορεί να εκδηλωθεί το μετατραυματικό στρες σε ενήλικες και παιδια.
Ενήλικες που:
βίωσαν την απώλεια αγαπημένου προσώπου συχνά με απρόσμενο τρόπο
ενεπλάκησαν σε σοβαρό ατύχημα
διαμάχη, βία και πόλεμος
βρίσκονται αντιμέτωποι ασθένειες
Παιδιά-έφηβοι που:
υπήρξαν μάρτυρες σε μεμονωμένο ή επαναλαμβανόμενο ξέσπασμα βίας
υπήρξαν θύματα κακοποίησης
υπήρξαν μάρτυρες σε μια οδυνηρή εμπειρία για κάποιον από τους γονείς τους
ήταν θύματα σοβαρού ατυχήματος
Ποια είναι τα σημάδια του μετατραυματικού στρες;
Μπορούμε να διαχωρίσουμε τα συμπτώματα σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: συμπτώματα αποφυγής, υπερδιέγερσης ή καταθλιπτικά. Πιο συγκεκριμένα:
εφιάλτες, flashbacks και τύψεις
αποφυγή οποιασδήποτε αναφοράς στο γεγονός
θυμός, επιθετικότητα, νευρικότητα, αϋπνία
συναισθηματικό και σωματικό μούδιασμα
καταθλιπτικά συμπτώματα
Πώς αντιμετωπίζει η εικαστική θεραπεία τα ψυχικά τραύματα;
Η δημιουργία εμπιστοσύνης ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο είναι το κυριότερο στοιχείο που πρέπει να επιτευχθεί για να προχωρήσει αποτελεσματικά η εικαστική θεραπεία, όπως και κάθε είδος θεραπείας. Παρακάτω αναπτύσσω συνοπτικά τη διαδικασία στην οποία έχω ήδη αναφερθεί διεξοδικά παραπάνω.
δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης
σεβασμός προς το ρυθμό συναισθηματική απελευθέρωσης κάθε ατόμου
ελεύθερη εικαστική δημιουργία για την βελτίωση της αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης
εικαστική δημιουργία με θέματα για την ομαλή επαναφορά της μνήμης
έκφραση καταπισμένων συναισθημάτων λεκτικά και μη λεκτικά (μέσω δημιουργίας)
βίωση και σταδιακή αποδοχή του τραυματικού γεγονότος
ανάδειξη και προβολή και του αγώνα του θεραπευόμενου σ'αυτό το ταξίδι
δημιουργία θετικών εικόνων και εμπειριών που σχετίζονται με το τραυματικό γεγονός