Εικαστική Θεραπεία
Για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης, του άγχους, των ψυχικών τραυμάτων και τη βελτίωση της αυτογνωσίας
τι είναι; ποια η διαφορά της από άλλες θεραπείες; πως γίνεται με βιντεοκλήση; τι υλικά χρειάζομαι; είναι για όλους τους ανθρώπους;
Εικαστική Θεραπεία.Art therapy
Είναι μια θεραπευτική διαδικασία που χρησιμοποιεί τη δημιουργία και το διάλογο για την αντιμετώπιση δυσκολιών, όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Η θεραπεύτρια σας καθοδηγεί στην εξωτερίκευση σκέψεων και κατανόηση μοτίβων συμπεριφοράς με στόχο να πάρετε και πάλι τον έλεγχο της ζωής σας.
"Σκοπός είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του θεραπευόμενου"
Οι άνθρωποι που ζητούν βοήθεια, το κάνουν συνειδητά ακόμη και αν δεν έχουν επίγνωση των αιτίων των δυσκολιών τους.
Αν νιώθετε έτοιμοι γι' αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας, σας προσκαλώ να βρεθούμε σε μια πρώτη συνάντηση χωρίς δέσμευση. Θα εξερευνήσουμε τους στόχους σας και θα έχετε την ευκαιρία να "ακολουθήσετε" το ένστικτό σας.
Λίγα λόγια για τη θεραπεύτρια
Η Βίκυ εργάστηκε για αρκετά χρόνια ως εκπαιδευτικός παιδιών με δυσκολίες οράσεως, αυτισμό και με εγκεφαλική παράλυση, σε ειδικά σχολεία του Εδιμβούργου και του Νόττινχαμ της Βρετανίας.
Μετά τη μεταπτυχιακή της εξειδίκευση στην εικαστική ψυχοθεραπεία ασχολήθηκε με ψυχικές διαταραχές και ψυχοσωματικά προβλήματα σε κλινικές της Βρετανίας και της Σουηδίας. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως εικαστική θεραπεύτρια σε κλινική της Ελβετίας.
Tι είναι η εικαστική θεραπεία;
Τα μικρά παιδιά εκφράζονται μέσα από την ζωγραφική, τη χειροτεχνία και το play dough πολύ πριν χρησιμοποιήσουν τον λόγο.
Η έμφυτη αυτή ανάγκη έκφρασης μέσω της τέχνης αδρανεί καθώς μεγαλώνουμε, για κοινωνικούς - περιβαλλοντικούς λόγους. Η εικαστική θεραπεία στηρίζεται σε αυτή την πρωταρχική ικανότητα για να βοηθήσει τον θεραπευόμενο να καταλάβει και να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά και τις σκέψεις του, μεταφέροντάς τα στο χαρτί ή στην πλαστελίνη όπως όταν ήταν παιδί.
Στην εικαστική θεραπεία το έργο δεν κρίνεται για την τεχνική ή την αισθητική του, αλλά χρησιμοποιείται ως έναυσμα για την συζήτηση και κατανόηση του εαυτού. Συχνά, η εξέλιξη του θεραπευόμενου αποτυπώνεται καθαρά στο χαρτί (και εν γένει στο έργο του) ώς "απόδειξη" της αυτοβελτίωσης του (δείτε ένα παράδειγμα). Αυτή είναι μια μεγάλη ικανοποίηση για τον θεραπευόμενο, αλλά και για τον θεραπευτή!
Η αυτοβελτίωση του θεραπευόμενου αποτυπώνεται συχνά στις δημιουργίες του και έτσι η εικαστική θεραπεία διαφέρει από άλλες μορφές θεραπείας στο ότι τα αποτελέσματά της είναι ορατά και "μετρήσιμα".
Η λέξη «ζωγραφίζω» θα μπορούσε να δώσει το νόημα της εικαστικής θεραπείας, καθώς σημαίνει «ζωγραφίζω τη ζωή μου». Οι εμπειρίες του παρελθόντος και του παρόντος, τα όνειρα και οι φόβοι για το μέλλον, οι σκέψεις, τα προβλήματα, οι ιδέες, ο θυμός, η αγάπη και η σύγχυση μπορούν να τοποθετηθούν σε ένα φύλλο χαρτιού, στο πάτωμα, στον τοίχο ή αλλού, με πινέλα, στυλό, πηλό ή ακόμα και μόνο με τα χέρια!
Case Study
Η επαφή με το ασυνείδητο και ο αυθορμητισμός που προσφέρει η δημιουργικότητα είναι ένας μοναδικός τρόπος για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και να αντιληφθούμε τον κόσμο διαφορετικά.
Η εικαστικής θεραπείας ως ψυχοθεραπευτική προσέγγιση
Η εικαστική θεραπεία είναι μια ψυχοθεραπευτική ειδίκευση σε μεταπτυχιακό επίπεδο (η ρύθμιση του επαγγέλματος διαφέρει μεταξύ των συστημάτων υγείας κάθε χώρας). Η εικαστική θεραπεία ασκείται συχνά από ειδικούς ψυχίατρους, ψυχοθεραπευτές ή άλλους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας. Στην εικαστική θεραπεία, η χρήση της τέχνης (με τις εικόνες, τα σύμβολα, τις μεταφορές κλπ) είναι το μέσο για τη διευκόλυνση της θεραπευτικής διαδικασίας και όχι ο σκοπός.
Ο σκοπός του έργου και της ανάλυσης που το ακολουθεί είναι η κατανόηση του εαυτού του θεραπευόμενου.
Στην εικαστική θεραπεία, η εμπιστευτικότητα και η ασφάλεια είναι εγγυημένες από το ιατρικό απόρρητο που τηρεί ο επαγγελματίας θεραπευτής.
θεραπεία.Online
Τα χρόνια της πανδημίας όσο κι αν ήταν δύσκολα μας άλλαξαν με διάφορους τρόπους. Μεταξύ άλλων μας ώθησαν να ζητήσουμε βοήθεια από ειδικούς μέσω διαδικτύου όταν αυτό δεν ήταν εφικτό με φυσική παρουσία.
Οσο και αν εμείς οι θεραπευτές προτιμούμε την συνάντηση με τους θεραπευόμενους μας, προσωπικά, δε με άφησαν αδιάφορη τα αποτελέσματα αυτής της νέας μορφής θεραπείας.
Δούλεψα με μεγάλη μου χαρά με ανθρώπους που προέρχονταν τη μέση ανατολή, ώς την κεντρική ευρώπη, όπου η διαφορά της ώρας το επέτρεπε.
Όλοι τους είχαν κάτι κοινό, άνθρωποι με θέληση να κατανοήσουν τον εαυτό τους. Και όλοι τους αναζητούσαν μια θεραπεύτρια με εμπειρία στο expatriation για να τους καταλαβαίνει. Όλοι τους αναγνώρισαν μέσα από τις βιντεοκλήσεις μας μια ανθρώπινη θεραπευτική σχέση. Σε πολλές περιπτώσεις μου επανέλαβαν πως προτιμούν την ευκολία της online επικοινωνίας από την επίσκεψη σ'ένα τυπικό γραφείο ενός θεραπευτή.
Τι υλικά χρειάζομαι στην online θεραπεία;
Στη διάρκεια των συνεδριών μας θα χρησιμοποιήσουμε μορφές έκφρασης που σας ταιριάζουν (μολύβι, ξυλομπογιές, πλαστελίνη ή κολάζ) για να "δημιουργήσουμε" γύρω από ένα θέμα που θα σας δώσω. Είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε επίσης δημιουργική γραφή και άλλες τεχνικές αν αυτό σας ταιριάζει καλύτερα.
Πώς θα χρησιμοποιήσουμε τις δημιουργίες;
Η εικαστική θεραπεία έχει ως κύριο άξονα της τη δημιουργία και δεν περιορίζεται σε αυτή. Ο θεραπευόμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει όποιο μέσο έκφρασης επιθυμεί και σε ορισμένες περιπτώσεις αποφασίζει να μη μιλήσει στη διάρκεια μιας συνεδρίας. Αυτό είναι απολύτως σεβαστό: η δουλειά έχει γίνει! Η ενδοσκόπηση που γίνεται με τη συνοδεία της θεραπεύτριας, η χρήση συνειρμών και μεταφορών με αφορμή τις δημιουργίες σας είναι πολύτιμα εργαλεία στις συνεδρίες μας.
Θεραπευόμενοι μου που είναι εξοικειωμένοι με αυτή τη μορφή θεραπείας δημιουργούν συχνά στο χρόνο μεταξύ των συνεδριών μας και μοιράζονται τη δημιουργία τους μαζί μου στέλνοντας μια φωτογραφία ή και βίντεο. Όταν γίνεται αυτό ξέρω πώς αισθάνονται την χαρά την απελευθέρωση της δημιουργίας...
Σε ποιους απευθύνεται η εικαστική θεραπεία;
Η εικαστική θεραπεία απευθύνεται σε παιδιά και ενηλικες που προτιμούν μια διαφορετική προσέγγιση από την κλασική ψυχοθεραπεία.
Στην βασική της μορφή η εικαστική θεραπεία σας βοηθάει:
να εκφράσετε τις σκέψεις, τις εμπειρίες και τα συναισθήματά σας σε ένα ασφαλές περιβάλλον
να βελτιώσετε την αυτογνωσία και την ενσυναίσθηση σας
να ενδυναμώσετε την αυτοπεποίθησή σας
Απευθύνεται επίσης σε επαγγελματίες που επιθυμούν την προσωπική τους εξέλιξη και αναζητούν την αυτοβελτίωση.
Η εικαστική θεραπεία για τις ψυχικές διαταραχές
Στην ψυχοθεραπευτική της διάσταση η εικαστική θεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για:
άτομα που βιώνουν μεγάλες αλλαγές στην προσωπική ή επαγγελματική τους ζωή (χωρισμός, απώλεια αγαπημένου προσώπου, ανίατη ασθένεια, αλλαγή χώρας και επαγγελματικού περιβάλλοντος, burn-out κτλ)
άτομα με συμπτώματα κατάθλιψης
άτομα με συμπτώματα αγχωδών διαταραχών (μετατραυματικό στρες, κοινωνική φοβία, κρίσεις πανικού, ψυχαναγκαστικές ιδέες, έντονο άγχος κτλ)
Χρειάζεται ικανότητα στη ζωγραφική;
Η εικαστική θεραπεία και η αποτελεσματικότητά της δεν εξαρτώνται από τις καλλιτεχνικές δεξιότητες του θεραπευόμενου. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους συμμετέχοντες δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία, αλλά μετά από έναν κύκλο θεραπείας συχνά εκπλήσσονται από τις ίδιες τους τις δημιουργίες.
Συχνές ερωτήσεις
Είναι η online θεραπεία εξίσου αποτελεσματική;
Οι περισσότεροι σύλλογοι θεραπευτών* προσφέρουν προγράμματα εκπαίδευσης στα μέλη τους, ώστε να προσφέρουν online θεραπείες με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα. Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι η online θεραπεία έχει μεγάλη δυναμική. Η θεραπεία αυτή προσφέρεται ως μια εναλλακτική με χαμηλότερη χρέωση, αφού δεν απαιτεί τη χρήση χώρων ή τη μετακίνηση του θεραπευτή και του θεραπευόμενου.
Η διαδικτυακή θεραπεία στοχεύει στη δημιουργία των ίδιων συνθηκών ασφάλειας και εμπιστοσύνης μέσα στις οποίες ο θεραπευόμενος νιώθει ελεύθερος να εκφραστεί μέσα από το λόγο και τη δημιουργία, όπως ακριβώς συμβαίνει σε μια δια ζώσης συνεδρία. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η online θεραπεία πρέπει να συνοδεύεται και από κανονικές συνεδρίες, όταν αυτό είναι εφικτό ή κρίνεται απαραίτητο. Συχνά ζητάω από τους θεραπευόμενους να με συναντήσουν στην αρχή και στο τέλος κάθε τέτοιου κύκλου θεραπείας.
Η ποιότητα της σύνδεσης, του ήχου και της εικόνας είναι σημαντικές για την ποιότητα της επικοινωνίας και γι' αυτό το λόγο αυτό μια καλή σύνδεση στο ίντερνετ και ένα τηλέφωνο ή υπολογιστής τελευταίας τεχνολογίας με καλή κάμερα βοηθούν.
*Η Βίκη είναι μέλος του Βρετανικού BAAT και του Ελβετικού APSAT και συμμετέχει ενεργά στα κοινωνικά προγράμματα της Ευρωπαικής Ένωσης Εικαστικών Ψυχοθεραπευτών EFAT.
Πώς εκτυλίσσεται ένας κύκλος θεραπείας;
Πώς αποφασίζω αν ο θεραπευτής μου ταιριάζει;
Η πρώτη συνεδρία επιτρέπει τη γνωριμία ανάμεσα στον θεραπευτή και το θεραπευόμενο. Η ποιότητα της σχέσης του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα για την επιτυχία της θεραπείας γι' αυτό σας προσκαλώ να "ακούσετε" το ένστικτό σας. Και γι' αυτό το λόγο ενθαρρύνω μια πρώτη συνάντηση χωρίς υποχρέωση να συνεχίσετε.
Αφού αποφασίσετε να μπείτε σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο μαζί μου ορίζουμε το χώρο και τον χρόνο των συναντήσεών μας και ξεκινάμε.
Εάν δεν είστε βέβαιοι πως να ξεκινήσετε, τι να μου πείτε, αν θέλετε να ζωγραφίσετε ή να μιλήσετε μην ανησυχείτε! Είναι μέρος της εκπαίδευσης ενός θεραπευτή, να σας εισάγει στη μεθοδολογία του, στα υλικά που χρησιμοποιούνται κλπ. Μπορεί για παράδειγμα να σας ζητήσω να μου περιγράψετε τη μέρα σας ή την εβδομάδα που πέρασε ή να σας δώσω κάποιο άλλο θέμα και να σας ζητήσω μου το περιγράψετε προφορικά, γραπτά ή να κάνετε ενα απλό σκίτσο.
Είναι η δουλειά του θεραπευτή σας να ερμηνεύσει τις εικόνες που ζωγραφίζετε;
Και βέβαια όχι! Δυο διαφορετικοί ασθενείς που ζωγραφίζουν ένα ζώο σε ένα κλουβί μπορεί να οδηγηθούν σε εντελώς διαφορετικές ερμηνείες μέσα από την ανάλυση μας. Ο ρόλος του θεραπευτή είναι με τις ερωτήσεις και τις παρατηρήσεις του να σας οδηγήσει σε μια βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μέσα από το έργο σας.
Είναι κάθε συνεδρία ίδια με την προηγούμενη;
Η επιλογή της θεματολογίας των συνεδριών μας δεν είναι ποτέ τυποποιημένη, ενώ συχνά ακολουθεί τις ανάγκες του θεραπευόμενου. Η εκπαίδευση, η εμπειρία και το ένστικτο του θεραπευτή είναι ο οδηγός μας.
Την ίδια στιγμή η επιθυμία του ασθενούς γίνεται σεβαστή. Δεν είναι σπάνιο να αφήνω τους ασθενείς να μου μιλήσουν σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίας και άλλες φορές να αρκούμαστε σε μια σιωπηλή δημιουργία.
Η εξοικείωση και η εμπιστοσύνη που δημιουργούνται σταδιακά σ'αυτή τη σχέση είναι απαραίτητες για τη θεραπεία.
Κάθε κύκλος θεραπείας ολοκληρώνεται με την αμοιβαία αποδοχή της επίτευξης των στόχων που έχουμε θέσει. Μαζί θα ανατρέξουμε στις συνεδρίες του παρελθόντος και θα δούμε την πρόοδο που έχετε κάνει.
Τί να περιμένω στην πρώτη διαδικτυακή συνεδρία;
Ο χρόνος μια συνεδρίας συνήθως μοιράζεται μεταξύ δημιουργίας και συζήτησης.
Αρχίζουμε συνήθως συζητώντας για την εβδομάδα που πέρασε ή για κάποιο γενονός πρόσφατο ή από το παρελθόν που θέλετε να μοιραστείτε.
Στη συνέχεια σας προτείνω ένα θέμα για να ζωγραφίσετε ή να κατασκευάσετε ή ακόμα και να γράψετε κάτι (στην online θεραπεία χρησιμοποιείτε τα δικά σας υλικά στο δικό σας χώρο), ενώ στη συνέχεια σας προτρέπω να το παρατηρήσετε προσεκτικά και να το συζητήσετε μαζί μου. Χρησιμοποιώντας την εμπειρία μου σας καθοδηγώ στην ανάλυση του έργου και μέσα από αυτό στην κατανόηση του ίδιου σας του εαυτού.
Στη διάρκεια μιας συνεδρίας η κατανομή του χρόνου μεταξύ δημιουργίας και συζήτησης είναι δυναμική: αξιολογείται διαρκώς από το θεραπευτή και μεταλλάσσεται σύμφωνα με τις ανάγκες του θεραπευόμενου.
Υπάρχουν συνεδρίες που ο ασθενής δεν βρίσκει τα λόγια για θα περιγράψουν ένα έργο που δημιουργεί - ωστόσο η θεραπευτική δουλειά γίνεται ακόμη και χωρίς συζήτηση! Σε άλλες περιπτώσεις οι ασθενείς καταλαβαίνουν ότι δεν είναι έτοιμοι για να ζωγραφίσουν ή να δημιουργήσουν κάτι και τότε αφήνουμε τη συζήτηση να οδηγήσει την πορεία της συνεδρίας.
Μια ατομική συνεδρία διαρκεί 60 λεπτά. Συχνά, η ανάλυση μιας εικόνας οδηγεί σε συζήτηση που δεν ολοκληρώνεται στα πλαίσια της μίας ώρας. Ο εσωτερικός διάλογος έχει όμως ξεκινήσει και η συνέχιση της θεραπείας γίνεται πολύ αποτελεσματικά στην επόμενη συνεδρία!
Συνιστάται για σοβαρές ψυχικές ασθένειες;
Η θεραπεία μέσω τέχνης χρησιμοποιείται συστηματικά για ασθενείς με σοβαρές ασθένειες σε νοσοκομειακές κλινικές όπου συνήθως υπάρχει διεπιστημονική παρακολούθηση.
Αν υποφέρετε από κάποια σοβαρή ψυχική νόσο, όπως σχιζοφρένεια, εξάρτηση από ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας, είναι σημαντικό να το αναφέρετε στην πρώτη μας συνάντηση και θα σας κατευθύνω κατάλληλα.
Σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή σας ή κάποιου κοντινού σας προσώπου, τηλεφωνήστε άμεσα στον αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 (ή στον αντίστοιχο τηλεφωνικό αριθμό της χώρας σας).
Ποιά εφαρμογή χρειάζομαι για την online θεραπεία;
Η εφαρμογές που συνιστώνται είναι το skype, το facetime ή το zoom λόγω της ασφάλειας της ιδιωτικότητας και της ποιότητας του ήχου/βίντεο. Μια σύνδεση στο ιντερνετ με 2Mbit/s ή με 4G μέσω κινητής τηλεφωνίας είναι συνήθως υπέρ-αρκετή.
Πώς γίνεται η αμοιβή για τις συνεδρίες online;
Οι συνεδρίες online προπληρώνονται. Υπάρχει δυνατότητα προπληρωμής μίας ή περισσότερων συνεδριών. Η αμοιβή γίνεται μέσω τραπεζικής μεταφορας.
Για κάθε συναλλαγή λαμβάνετε παραστατικό που μπορείτε να προσκομίσετε στην ασφάλεια υγείας σας (ανάλογα με τη χώρα, ενημερωθείτε αν καλύπτουν την εικαστική θεραπεία).